SŁOŃCE DLA ZDROWIA

Każdy potrzebuje słońca. To truizm. Piszę jednak o tym, żebyśmy ze strachu przed negatywnym działaniem promieniowania UV (starzenie skóry, nowotwory, itp. o czym piszę w tekście: Promieniowanie UV czyli jak się nie zestarzeć w wakacje) nie zapomnieli o tym, że słońce jest źródłem życia.

Nie musimy mieć żadnych dowodów naukowych, żeby poczuć, jak ważne jest słońce do codziennego funkcjonowania. Jesień i zima, kiedy jest krótki dzień i brakuje energii słonecznej przekłada się automatycznie na spadek nastroju, stany depresyjne. Wiosną od razu odzyskujemy siły witalne.

Człowiek w rozwoju ewolucyjnym wytworzył wiele mechanizmów adaptacyjnych, dzięki którym może korzystać bezpiecznie ze słońca pod różnymi szerokościami geograficznymi. Takim mechanizmem jest np. czarna skóra, dzięki której mieszkańcy krajów równikowych chronią skórę przed intensywnym działaniem promieniowania. Problemy pojawiają się najczęściej wtedy, gdy zmieniamy strefy klimatyczne. Przykładowo osoby o ciemnej skórze zamieszkujące Polskę (a jeszcze bardziej – kraje skandynawskie) cierpią na niedobór witaminy D3. Słońca jest bowiem na północy zbyt mało, by ich skóra wytworzyła wystarczającą ilość tej witaminy. Z kolei mieszkańcy północy wyjeżdżając do ciepłych krajów są bardzo narażeni na poparzenia słoneczne, gdyż ich skórze z kolei brakuje przygotowania do tak intensywnego promieniowania UV.

Promieniowanie słoneczne to fale elektromagnetyczne, które docierają ze słońca do ziemi. Oprócz promieniowani UV, o którym już pisałem (UVA, UVB i UVC), słońce jest źródłem światła widzialnego oraz promieniowania podczerwonego i innych.

Jakie korzyści daje człowiekowi słońce

1) Witamina D3

Nasz organizm sam produkuje witaminę D3 pod wpływem słońca. Do wytworzenia odpowiedniej dawki tej aktywnej formy witaminy D wystarczy 15-30 minut przebywania na słońcu raz na kilka dni. Jest to witamina, którą trudno jest uzupełnić dietą, czy suplementami. Szczególnie że nie wiadomo dokładnie, jaka dawka jest optymalna; organizm każdego z nas jest na tyle inteligentny, że produkuje dokładnie tyle tej witaminy, ile potrzebuje (przykładowo w rejonach bardziej nasłonecznionych ludzie mają więcej witaminy D3 we krwi). Witamina D3 jest ważna dla dobrego funkcjonowania układu kostnego. U dzieci zapobiega krzywicy, u osób starszych osteoporozie. Wzmacnia też układ odpornościowy i wpływa korzystnie na zapobieganie chorobom autoimmunologicznym i nowotworowym.

2) Serotonina

Pod wpływem słońca zwiększa się poziom neuroprzekaźników poprawiających nasze samopoczucie, takich jak serotonina, nazywana czasem hormonem szczęścia. Dzięki serotoninie czujemy się lepiej, mamy dobry nastrój. Jej niedobór wpływa na bezsenność i zaburzenia depresyjne. Jesienią i zimą, kiedy serotoniny jest mniej, można stosować fototerapię dla polepszenia samopoczucia i zmniejszenia ryzyka depresji sezonowych.

3) Melatonina

Melatonina jest hormonem regulującym cykl dobowy. Jej poziom wzrasta, gdy robi się ciemno (jest to sygnał dla organizmu, że trzeba przygotować się snu) i gwałtownie spada, gdy robi się jasno. Im więcej słońca, tym mniejszy poziom melatoniny (a większy serotoniny), co wpływa na poprawę nastroju. Jesienią i zimą, kiedy dzień jest krótszy, poziom melatoniny jest wysoki.

4) Toksyny

Słońce korzystnie działa na fizjologię organizmu, sprzyja wydalaniu toksyn, poprawia przemianę materii. Dlatego lato jest doskonałą porą na odchudzanie.

5) Ciśnienie krwi

Słońce normalizuje działanie układu sercowo-naczyniowego. Wpływa korzystnie na obniżenie ciśnienia krwi, zwiększa wydolność serca i zmniejsza ryzyko zawału.

6) Choroby skóry

Promieniowanie słoneczne korzystnie wpływa na leczenie chorób skóry (np. łuszczyca, trądzik, łupież). Przyspiesza gojenie się ran.

8) Bóle mięśni i stawów

Słonecznego ciepło łagodzi bóle mięśni i stawów.

Jak zdrowo korzystać ze słońca

 1) Trzeba używać preparatów z filtrami UV, pamiętając o tym, że na co dzień (czyli do pracy, na zakupy, na spacer, itd.) warto stosować kremy z faktorem 20-30, a przy większej ekspozycji na słońce i w czasie urlopu, wyższe (np. faktor 50). Przy kupowaniu kremów polecam sprawdzać, czy chronią zarówno przed promieniowaniem UVA, jak i UVB (bo obydwa są niebezpieczne), a także jaki jest ich skład (najlepsze są kremy łączące filtry mineralne i chemiczne). Więcej o preparatach z filtrami pisałem w ubiegłym miesiącu: https://www.marekwasiluk.pl/promieniowanie-uv-starzenie/

2) Nie jest potrzebna bardzo duża dawka słońca dziennie, żebyśmy odczuli korzystne jego działanie. W zupełności wystarczy pół godziny- godzina dziennie przebywania na słońcu. I nie trzeba w tym celu specjalnie eksponować się na słońce. Jesteśmy przecież poddani jego działaniu w czasie spaceru, w drodze do sklepu, do pracy (o ile nie parkujemy samochodem pod samym biurem, a jeśli to robimy, zacznijmy parkować dalej, wtedy przy okazji będziemy mogli się trochę poruszać, co też ma doskonały wpływ na zdrowie i samopoczucie).

3) Należy unikać słońca między godziną 11 a 15, wtedy promieniowanie jest najbardziej intensywne. Lepiej w tych godzinach przebywać w zacienionych miejscach.

4) Zdecydowanie należy zrezygnować ze smażenia się na plaży. Najbardziej niekorzystne dla skóry i dla zdrowia sposób korzystania ze słońca to wielogodzinne leżenie na plaży i opalanie się.

Jak widać to czego potrzebujemy, żeby maksymalnie korzystać z dobrodziejstw słońca, to zachowanie rozsądku w eksponowaniu się na jego działanie.